Świat zwierzęcy Parku nie jest jeszcze dokładnie poznany, niemniej obecność dużej grupy gatunków zwierząt chronionych, rzadkich i zagrożonych świadczy o zachowaniu środowisk o cechach naturalnych i dogodnych dla bytowania zwierząt.
W Parku i jego otulinie występuje co najmniej 385 gat. KRĘGOWCÓW (w tym aż 292 gatunki chronione, głównie ptaki):
■ RYBY (co najmniej 41 gat. w Zalewie Wiślanym)
Rybostan Zalewu Wiślanego to przede wszystkim gatunki słodkowodne, m.in.: jazgarz (Gymnocephalus cernuus), jaź (Leuciscus idus), koza (Cobitis taenia), krąp (Blicca bjoerkna), leszcz (Abramis brama), okoń (Perca fluviatilis), płoć (Rutilus rutilus), różanka (Rhodeus sericeus), troć wędrowna (Salmo trutta m. trutta), ukleja (Alburnus alburnus), wzdręga (Scardinius erythrophthalmus). Spośród gatunków ryb morskich najcenniejsze to ciosa (Peleus cultratus) i rzadko spotykany parposz (Alosa fallax). W Ujściu Wisły spotyka się minoga rzecznego (Lampetra fluviatilis). Omywające Mierzeję Wiślaną wody Zatoki Gdańskiej także żywią interesującą ichtiofaunę – występują tu m. in. dobijak (Hyperoplus lanceolatus), gładzica (Pleuronectes platessa), kur diabeł (Myoxocephalus scorpius), motela (Euchelyopus cimbrius), skarp (Psetta maxima), stornia (Platichthys flesus), tasza (Cyclopterus lumpus).
■ PŁAZY (8 gat.)
Spośród płazów napotkamy na Mierzei ropuchy – szarą (Bufo bufo) i paskówkę (Epidalea calamita) oraz 5 gatunków żab (Rana sp. div.), a na brzegach Zalewu również traszkę zwyczajną (Lissotriton vulgaris).
■ GADY (6 gat.)
Gady reprezentowane są przez jaszczurki: zwinkę (Lacerta agilis), żyworodną (Zootoca vivipara) i padalca (Anguis fragilis) oraz żmiję zygzakowatą (Vipera berus) i zaskrońca zwyczajnego (Natrix natrix). Szczególną osobliwością herpetofauny Parku jest turkusowa odmiana padalca.
■ PTAKI (do 15.03.2023 r. w PKMW i jego otulinie zaobserwowano 311 taksonów, z czego w samym Parku – 292.)
Ptaki reprezentowane są najliczniej spośród zwierząt kręgowych. Aż 107 gatunków gniazduje na obszarze Parku i jego otuliny. Mierzeja Wiślana znajduje się na jednym z ważniejszych europejskich szlaków ptasich wędrówek, stąd ilość gatunków oraz możliwość interesujących obserwacji przez cały rok. Lasy Mierzei są miejscem gniazdowania i zimowania licznych gatunków ptaków wróblowatych, natomiast Obszar Zalewu Wiślanego i Ujścia Wisły stanowi bardzo ważne miejsce gniazdowania lub żerowania i odpoczynku dla wielu gatunków ptaków śpiewających, drapieżnych i wodno-błotnych.
Dzięki licznej rzeszy lokalnych obserwatorów i weryfikacjom doniesień przez Komisję Faunistyczną wiedza o lokalnej awifaunie wciąż jest intensywnie poszerzana.
■ SSAKI (41 gat.)
Spośród ssaków występują m.in.: borsuk (Meles meles), bóbr europejski (Castor fiber), gronostaj (Mustela erminea), jeż wschodni (Erinaceus roumanicus), jenot (Nyctereutes procyonoides), kret europejski (Talpa europaea), kuny – domowa (Martes foina) i leśna (Martes martes), lis (Vulpes vulpes), łasica (Mustela nivalis), ryjówki (Sorex sp. div.), rzęsorek rzeczek (Neomys fodiens), tchórz (Mustela putorius), wiewiórka (Sciurus vulgaris), wydra (Lutra lutra), zając szarak (Lepus europaeus) oraz dziki (Sus scrofa), sarny (Capreolus capreolus), wędrujące łosie (Alces alces) i sprowadzone na Mierzeję w XVII w. daniele (Dama dama). Na szczególną jednak uwagę zasługują: foka szara (Halichoerus grypus), foka pospolita (Phoca vitulina) oraz licznie występujące tu nietoperze (Chiroptera), których zanotowano dotychczas 9 gatunków.
Jeden z przedstawicieli teriofauny Parku, norka amerykańska (Mustela vison), stanowi niestety zagrożenie dla innych zwierząt, przede wszystkim dla awifauny gniazdującej na Zalewie Wiślanym.
Jednak najliczniejszą grupą zwierząt Parku są BEZKRĘGOWCE, których dotychczas zaobserwowano tutaj 545 gatunków.
■ PIERŚCIENICE
Najciekawsze pierścienice Parku to pijawki (Hirudinea). W wodach Zalewu Wiślanego można spotkać drobne przedstawicielki rodziny Glossiphoniidae, pijawkę końską (Haemopis sanguisuga) oraz pijawkę lekarską (Hirudo medicinalis).
■ SKORUPIAKI
W wodach Zatoki Gdańskiej m.in. w okolicy Mierzei Wiślanej licznie występuje gatunek, stanowiący relikt polodowcowy Bałtyku, współcześnie żyjący głównie w Morzu Białym – podwój wielki (Saduria entomon). Na brzegu, w miejscach mało uczęszczanych, od kidziny aż po wydmy można spotkać interesującego, częściowo chronionego mieszkańca morskiego wybrzeża – zmieraczka plażowego (Talitrus saltator), a w Ujściu Wisły i lokalnie na brzegach Zalewu Wiślanego występuje jeszcze inny zmieraczek – zalewowy (Orchestia cavimana). W Parku można spotkać również kraby – w sieciach rybackich nierzadko trafia się krab wełnistoszczypcy (Eriocheir sinensis), a w porcie w Kątach Rybackich (na Zalewie Wiślanym) żyje krabik amerykański (Rhithropanopeus harrisii). W Kątach również, w pobliżu portu, zwłaszcza wśród zanurzonych pędów trzcin występują krewetki – bałtycka (Palaemon adspersus) i atlantycka (Palaemon elegans).
■ OWADY
Entomofauna Parku, mimo jej bogactwa, jest wciąż niedostatecznie rozpoznana, choć prace wykonane do projektu planu ochrony wykazały występowanie blisko 500 gat. owadów.
W dogodnych miejscach licznie spotykamy gniazda trzmiela ziemnego (Bombus terrestris) i szerszenia europejskiego (Vespa crabro). Pospolite są także chrząszcze – mieszkańcami tutejszych lasów są biegacz gajowy (Carabus nemoralis) i żuk leśny (Geotrupes stercorarius), często widuje się też kruszczycę złotawkę (Cetonia aurata). Litoral Zalewu Wiślanego jest m.in. miejscem masowego występowania larw owadów z rodziny ochotkowatych (Chironomidae), których postaci dorosłe przypominają komary. Spośród motyli bardzo często występują modraszkowate (Lycaenidae), np. modraszek ikar (Polyommatus icarus).
■ WIJE
Na wydmach pospolicie występuje wij drewniak (Lithobius forficatus) i krocionóg piaskowy (Schizophyllum sabulosum).
■ MIĘCZAKI
Plaże Mierzei usłane są muszlami pospolicie występujących w strefie przybrzeżnej małży – piaskołaza (Mya arenaria), rogowca bałtyckiego (Macoma baltica) oraz sercówki pospolitej (Cerastoderma glaucum), trafiają się również okazy przynoszone przez Wisłę, np. gałeczka rogowa (Sphaerium corneum), pospolita również w wodach Zalewu Wiślanego. Na plażach można znaleźć również muszle ślimaka, żyjącego w Wiśle – żyworódki rzecznej (Viviparus viviparus). Warto także poszukać w plażowym piasku maleńkich muszelek gatunków z rodzaju wodożytka (Hydrobia), osiągających maksymalnie 3 mm długości.
Zalew Wiślany jest siedliskiem m.in. małży z rodziny skójkowatych (Unionidae): skójki malarskiej (Unio pictorum) i szczeżui pospolitej (Anodonta anatina), której współczesne występowanie żywych osobników należy potwierdzić. Bardzo pospolitym mieszkańcem Zalewu jest racicznica zmienna (Dreissena polymorpha). Na plażach nadzalewowych można też coraz częściej znaleźć muszle małża o nazwie Rangia cuneata, pochodzącego z Zatoki Meksykańskiej, stwierdzonego w wodach Zalewu Wiślanego po raz pierwszy w 2010 r. po stronie rosyjskiej.
Na Mierzei Wiślanej dość pospolicie występują ślimaki, przede wszystkim winniczek (Helix pomatia), wstężyki (Cepaea sp. div.) i ślinik wielki (Arion rufus). Stałą mieszkanką pasa szuwarów jest bursztynka pospolita (Succinea putris).
(ostatnia aktualizacja: 2023-12-11, SN)
