Szata roślinna Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana” jest odbiciem naturalnej zmienności warunków siedliskowych tego obszaru, a także wielowiekowego oddziaływania człowieka. Teren PKMW stanowi przede wszystkim zwarty kompleks leśno-wydmowy. Jest on poprzecinany wąskimi drogami doplażowymi i drogą wodną (potocznie: przekopem Mierzei). Znaczącą częścią Parku jest obszar szuwarów nadzalewowych, poprzecinanych infrastrukturą portową. Całość dopełniają łąki na Polderze Przebrno, który jest jedynym liczącym się tego rodzaju obiektem na Mierzei.
We florze Mierzei Wiślanej (Parku i mierzejowej części jego otuliny), dzięki dużemu zróżnicowaniu siedlisk, stwierdzono dotychczas występowanie 884 taksonów roślin naczyniowych (ok. 30% flory krajowej i ponad 53% flory Pomorza Gdańskiego) i ponad 110 gat. mszaków; algoflora nie jest jeszcze dostatecznie poznana. Tutejsza flora ma wyraźnie nieleśny charakter, mimo że w krajobrazie Parku dominują lasy, stanowiąc 80,7% jego powierzchni. Flora wschodniej części Mierzei w ostatnich latach uległa znacznemu wzbogaceniu, zwłaszcza wzdłuż ciągów komunikacyjnych, co prawdopodobnie związane jest z zawlekaniem obcych gatunków przez ruch turystyczny.
Na terenie samego Parku stwierdzono 822 taksony roślin naczyniowych, należące do 818 gatunków. W tym odnotowano 110 taksonów specjalnej troski (13,38% flory). 41 gatunków jest objętych ochroną gatunkową – 6 ścisłą (w tym 1 już wymarł) i 33 częściową. Ponadto w Parku występuje 8 gatunków z czerwonej księgi roślin Polski (2014) oraz 46 z krajowej czerwonej listy roślin (2016); dodatkowo – 1 gatunek znajduje się w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (lnica wonna). Wyjątkowo licznie reprezentowane są gatunki zagrożone regionalnie – ta grupa liczy aż 90 przedstawicieli (niemal 11% flory).
Spośród gatunków chronionych wyróżniają się taksony związane z wybrzeżem morskim: mikołajek nadmorski (Eryngium maritimum), rokitnik zwyczajny (Hippophaë rhamnoides), turzyca piaskowa (Carex arenaria), lnica wonna (Linaria odora), gatunki torfowiskowe, np. bagno zwyczajne (Ledum palustre), wodne, np. salwinia pływająca (Salvinia natans); warto wymienić też arcydzięgiel nadbrzeżny (Angelica archangelica subsp. litoralis), wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum), zimoziół północny (Linnaea borealis), a także kilka gatunków storczyków i widłaki.
Brioflora Parku obejmuje co najmniej 105 gatunków mszaków. Ze względu na rozpowszechnienie acydofilnych zbiorowisk leśnych ilościowo dominują naziemne mszaki borowe i ogólnoleśne. Większość jednak stwierdzonych gatunków to taksony rzadko występujące, odnotowane na 1–3 stanowiskach. Około 1/3 mszaków to również gatunki chronione (33 gat., w tym 10 gat. torfowców)
Na terenie Parku zidentyfikowano 79 zbiorowisk roślinnych, w tym 48 w randze zespołu, należących do 21 klas.
Najważniejszym gatunkiem lasotwórczym jest sosna zwyczajna Pinus sylvestris (ponad 90% drzewostanów), jako znaczące domieszki spotyka się świerk zwyczajny (Picea abies), brzozę brodawkowatą (Betula pendula) i omszoną (B. pubescens), dąb szypułkowy (Quercus robur) i buk zwyczajny (Fagus sylvatica). Lasy pełnią tu funkcję glebochronną i klimatyczną, są też ostoją wielu gatunków (m.in. storczyków i widłaków).
Podstawowe leśne zbiorowiska klimaksowe Parku to: nadmorski bór bażynowy (Empetro nigri-Pinetum), kwaśna dąbrowa typu pomorskiego (Betulo-Quercetum) oraz olsy i kwaśne buczyny (Luzulo-Fagetum). Jednak większość istniejących drzewostanów to ich zbiorowiska zastępcze, powstałe wskutek działania człowieka.
Na terenie Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana” dają się wyróżnić następujące „centra różnorodności”, tj. obszary najbardziej wartościowe pod względem walorów szaty roślinnej:
- Wydmy i fragment lasu ochronnego na odcinku 0,4-3,2 km brzegu morskiego
- Brzeg Zalewu Wiślanego w rejonie Piasków
- Wielbłądzi Garb
- Rejon Przebrna (w tym Polder Przebrno, rezerwat przyrody „Buki Mierzei Wiślanej” oraz oddziały leśne 71-77)
- Pas szuwarów w rejonie sołectwa Kąty Rybackie
[Ostatnia aktualizacja: 2023-12-11, SN]
