W dniu 12 lipca 2023 nasz zespół botaniczny przeprowadził inwentaryzację lilii bulwkowatej (Lilium bulbiferum L.) na stanowiskach w otulinie Parku.
Lilia bulwkowata to gatunek objęty ochroną w 2004 roku (obecnie ścisłą). Znajduje się również w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (2014) i na Polskiej Czerwonej Liście Paprotników i Roślin Kwiatowych (2016) z kategorią zagrożenia EN [gatunki bardzo wysokiego ryzyka, silnie zagrożone wyginięciem w kraju ze względu na małą populację, porozrywany, wyspowy zasięg i/lub niepokojące tempo zanikania populacji (w sensie liczebności i/lub areału)]. Lilia ta często uprawiana jest w ogrodach ze względu na swoje walory ozdobne. Tworzy duże, pomarańczowo-brązowe kwiaty, już z daleka rzucające się w oczy – uchodzą one za największe wśród naszych rodzimych roślin kwiatowych. Uważa się, iż w Polsce naturalnie występuje tylko podgatunek typowy (subsp. bulbiferum) jedynie na górskich łąkach w Karpatach i w Kotlinie Kłodzkiej, natomiast punktowo stwierdzane stanowiska na niżu są pochodzenia antropogenicznego. Mimo, iż kwiaty odwiedzane są przez motyle, w Polsce nasiona praktycznie nie zawiązują się, a roślina pomnaża się tylko wegetatywnie, tworząc cebulkowate rozmnóżki w kątach liści, które we wrześniu odpadają od rośliny matecznej i zakorzeniają się jeszcze przed zimą.
Lilia bulwkowata występuje na Mierzei Wiślanej tylko na odcinku ok. 2 km wzdłuż drogi nr 501 między Jantarem a Stegną, w pasie drogowym i w bezpośrednio sąsiadujących z nim zaroślach. Występuje punktowo z różną liczebnością (od 1 do 30 osobników). Obserwujemy ją od roku 2018. Niestety, w ostatnich dwóch latach notujemy stały spadek jej liczebności. Największym i najpoważniejszym zagrożeniem są dla niej wczesne pokosy pasa drogowego, które uniemożliwiają właściwe odżywienie cebul i doprowadziły już do lokalnego wymarcia lilii w dwóch znanych nam wcześniej punktach [zabiegi wykaszania są w ostatnich dwóch latach coraz bardziej intensyfikowane]. Dodatkowo, możliwy jest zbiór kwiatów, wynikający najczęściej z niskiej świadomości, iż jest to tak cenny gatunek.
W sezonie 2023, w przeciwieństwie do lat wcześniejszych, nie obserwowaliśmy kwitnienia lilii bulwkowatej na badanych stanowiskach. Podobne zjawisko braku kwiatów widzimy w tym roku w wielu ogrodach na terenie Trójmiasta i Elbląga.
Przy okazji stwierdziliśmy też pojedyncze egzemplarze jednej z zagrożonych w skali Pomorza Gdańskiego (2004) traw – stokłosy żytniej (Bromus secalinus L.).
Cytowana literatura:
KAŹMIERCZAKOWA R., BLOCH-ORŁOWSKA J., CELKA Z., CWENER A., DAJDOK Z., MICHALSKA-HEJDUK D., PAWLIKOWSKI P., SZCZĘŚNIAK E., ZIARNEK K. 2016. Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
KAŹMIERCZAKOWA R., ZARZYCKI K., MIREK Z. (red.) 2014. Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
MARKOWSKI R., BULIŃSKI M. 2004. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. – Acta Bot. Cassub., Monogr. 1: 1–75.
