Dziedzictwo kulturowe Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana”

Data: 02-12-2010
Dziedzictwo kulturowe Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana” grafika
Dziedzictwo kulturowe Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana” grafika

Z uwagi na położenie Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana” w północnej części powiatu nowodworskiego, uczestniczymy w różnego rodzaju inicjatywach podejmowanych przez organizacje działające na tym terenie.

W dniu 25 listopada 2010r. w Żuławskim Ośrodku Kultury w Nowym Dworze Gdańskim odbył się Sejmik Powiatu Nowodworskiego poświęcony projektowi Rozwoju partnerstwa, dialogu i współpracy w powiecie nowodworskim. Gospodarzem spotkania był Prezes Lokalnej Grupy Działania Żuławy i Mierzeja – Grzegorz Gola. W programie znalazły się 4 panele tematyczne, dotyczące: aspektów prawnych działalności organizacji pożytku publicznego, rozwoju obszarów wiejskich, ochronie dziedzictwa kulturowego oraz współpracy partnerskiej lokalnych społeczności.

Nasz udział w spotkaniu stał się doskonałą okazją do przybliżenia uczestnikom Sejmiku dziedzictwa kulturowego naszego Parku. Najczęściej park krajobrazowy utożsamiany jest z walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. Jednak jest to wyjątkowa forma ochrony, charakterystyczna tylko dla obszaru Polski, gdzie ochroną obejmuje się również walory kulturowe i historyczne. Dawniej pojęcie to funkcjonowało w odniesieniu do parków krajobrazowych jako założeń zieleni komponowanej w otoczeniu pałaców, dworów. Dziś relikty tych parków to niejednokrotnie piękne okazy starodrzewu, które stanowią ostoje ptaków i roślinności wzbogacając różnorodność krajobrazu Żuław. Na terenie Parku i otuliny zinwentaryzowano 10 takich założeń i alei.

Dziedzictwo kulturowe Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana” to przede wszystkim regionalna zabudowa – zagrody holenderskie, domy podcieniowe wznoszone na terpach będące świadectwem obecności na tych terenach osadników z Holandii, którzy począwszy od XVI wieku ukształtowali dzisiejszy wygląd tego regionu. Po dawnej świetności pierwszych „pomp wiatrowych”, które umożliwiały meliorowanie powstałych polderów, nie ma dziś śladu. Jest za to wiatrak „koźlak” - jedyny tego typu obiekt na Żuławach z 1718 r. Prawdziwą perłą architektury sakralnej jest XVII wieczny kościół w Stegnie, z unikatowymi w skali kraju malowidłami wykonanymi na płótnie i podwieszonymi u sufitu. Na terenie Parku i jego otuliny znajduje się 50 obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych, a kolejnych 100 spełnia kryteria wymagane do utworzenia zabytku.

Każdy skrawek tej ziemi to historia – począwszy od czasów krzyżackich, kiedy formowała się dzisiejsza sieć osadnicza, a w owianych legendami zamkach i dworach koncertowało się życie możnych tego świata (tu odbywały się rokowanie pokojowe w 1464 roku), po bolesne karty historii Sztutowa. Dziś Park Krajobrazowy „Mierzeja Wiślana”, który corocznie odwiedzany jest przez rzesze turystów, niezaprzeczalnie stanowi jedno z najciekawszych miejsc Polski.