W Parku Krajobrazowym „Mierzeja Wiślana” i jego otulinie dotychczas odnotowano występowanie:
■ 884 taksonów roślin naczyniowych (z czego w samym Parku 822), co stanowi niemal 30% flory krajowej, a wśród nich m. in. 100 gat. z Czerwonej Listy roślin naczyniowych Pomorza Gdańskiego, w tym 1 krytycznie zagrożony i 4 wymierające oraz 53 gatunki chronione, w tym 1 ważny dla Wspólnoty Europejskiej.
■ 105 gat. mszaków
■ 200 gat. grzybów
■ 220 gat. porostów
■ 545 gat. bezkręgowców
■ 311 taksonów ptaków należących do 306 gatunków (z czego w samym Parku 292 taksony należące do 288 gatunków)
■ 41 gatunków ssaków (23 podlegają ochronie)
■ 8 gat. płazów (2 tylko w otulinie)
■ 5 gat. gadów
■ liczba gatunków glonów nie jest jeszcze dokładnie znana.
Charakterystyczną cechą środowiska przyrodniczego Parku jest strefowy układ siedlisk i zbiorowisk roślinnych, ściśle związany z geologicznymi właściwościami Mierzei Wiślanej. Są to (patrząc od strony wybrzeża morskiego):
■ kidzina
■ pas piaszczystej plaży
■ przedwydmie (wydma przednia)
■ wydma biała
■ wydma szara (siedlisko priorytetowe w sieci Natura 2000)
■ pas zalesień (w tym płaty bażynowego boru sosnowego, kwaśnej dąbrowy typu pomorskiego, brzeziny bagiennej, a nawet olsów)
■ wilgotne zagłębienia międzywydmowe (przeważnie wypełnione wodą lub zajęte przez niewielkie torfowiska przejściowe)
■ szuwary i ziołorośla nad Zalewem Wiślanym
■ Zalew Wiślany (siedlisko priorytetowe)
Głównym elementem przyrody Parku są lasy, które stanowią około 80% jego powierzchni i są efektem działalności człowieka. Podstawowym gatunkiem lasotwórczym jest sosna zwyczajna (w tym 90% drzewostanów o przeciętnym wieku 75 lat). Z badań palinologicznych wiadomo, że już ok. 5000 lat temu obszar ten porastały lasy liściaste (grądy) i mieszane z przewagą dębu, a na zachód od Sztutowa liczniej występowały lasy iglaste. Taki skład lasów utrzymał się na ogół do końca XVII w. W XVIII w. Mierzeję odlesiono, co uruchomiło piaski wydmowe i spowodowało konieczność wprowadzenia drzewostanów ochronnych. Aktualnie następuje przebudowa niezgodnych z siedliskiem drzewostanów sosnowych w kierunku lasów mieszanych.
Mierzeja Wiślana jest ważnym punktem na trasie europejskich wędrówek ptaków oraz unikalną ostoją lęgową wielu ptaków wodno-błotnych (szuwary nadzalewowe, ujście Wisły). Jest to też jedno z niewielu miejsc na polskim wybrzeżu, gdzie można obserwować akumulację piasku morskiego.
REZERWATY PRZYRODY
■ Jedyny rezerwat leśny Parku, „Buki Mierzei Wiślanej”, chroni ok. 156-letni drzewostan buka w jego naturalnym środowisku.
■ Rezerwat ornitologiczny „Kąty Rybackie” chroni największą w Polsce i jedną z największych w Europie kolonię lęgową kormorana czarnego.
■ Rezerwat ornitologiczny „Mewia Łacha” (częściowo w otulinie Parku) chroni krajobraz stożka ujściowego Przekopu Wisły, który jest ostoją ptaków o randze międzynarodowej (obszar Natura 2000) oraz miejscem występowania szeregu interesujących gatunków roślin.
[ostatnia aktualizacja: 2023-04-06, SN]
