Mikołajek nadmorski to jedna z najpiękniejszych roślin polskiego wybrzeża. Jego okazałe kępy nie tylko zdobią wydmy, urozmaicając krajobraz, ale przede wszystkim stanowią naturalną ochronę tych wrażliwych siedlisk. Głębokie systemy korzeniowe wiążą luźne piaski wydmowe i zabezpieczają przed erozją wietrzną. Oczywiście nie same tylko mikołajki stanowią o stabilizacji wydm. Wszystkie rośliny rosnące na wydmach to ich naturalni obrońcy, dlatego też na wydmy obowiązuje zakaz wstępu. Łatwo sobie wyobrazić, co działo by się, gdyby wydmy nadmorskie były udostępnione dla turystów. Efekty widać w rejonie dojść doplażowych, dzikich zejść na plażę i dzikich miejsc plażowania na wydmach, czy wręcz nielegalnych miejsc biwakowych. Uszkodzona roślinność obumiera odsłaniając piasek, który natychmiast jest uruchamiany przez wiatr i rozpoczynają się procesy erozyjne w postaci najpierw pól deflacyjnych, a następnie fragmentacji grzbietu wydmy.
Pracownicy Parku tylko raz w roku monitorują wydmy i ich szatę roślinną, również dlatego, by nie narażać tych ekosystemów na zniszczenia. Pomysł corocznego monitoringu zrodził się z ciekawości zmian liczebności ww. gatunku na przestrzeni ostatnich czterech dekad. Dysponując wynikami badań z 1979 r.: Rozmieszczenie mikołajka nadmorskiego Eryngium maritimum na polskim wybrzeżu (ĆwiklińskI E. Chrońmy Przyr. Ojcz. 6), postanowiliśmy się przyjrzeć sytuacji tegoż na naszej części wybrzeża. Pierwsze badania rozpoczęliśmy w 2005 r. W kolejnych latach badaniami obejmowaliśmy wybrane odcinki wybrzeża, każdego roku jednak przedmiotem zainteresowania były wydmy nadmorskie na odcinku od pasa granicznego do piątego km brzegu morskiego. Jest to obszar projektowanego rezerwatu „Mikołajkowe Wydmy”. Tegoroczne obserwacje nie przyniosły istotnych zmian – naliczono 261 kęp mikołajka (w ub. roku było 262). Oznacza to że nasi obrońcy wydm mają się dobrze.
Drugim gatunkiem szczególnej troski – nie tylko pracowników Parku ale całej Wspólnoty Europejskiej jest lnica wonna (Linaria odora). To jeden z najciekawszych elementów flory Parku – endemit wybrzeża południowobałtyckiego, który występuje tylko w pasie od Łotwy po Polskę. Gatunek ten monitorujemy od 2008 r. Tegoroczne obserwacje potwierdziły wszystkie dotychczasowe stanowiska lnicy w projektowanym rezerwacie „Mikołajkowe Wydmy”.
Fot. Jan Wilkanowski
